Thời bé thơ của tôi đã gắn với ông. Cha mẹ biền biệt theo những
gói hàng xa xứ để tôi trưởng thành trong vòng tay chớm trổ đồi mồi của ông.
Những yêu thương ông dành cho tôi dạt dào như những cơn sóng biển chưa khi nào
thôi vỗ về tôi những phút thật êm, để tôi thấy an yên không thiếu vắng đi tình
thương cha mẹ. Và vì một lẽ vô hình nào đó, tôi yêu thương ông theo cách của
riêng tôi, và tình thương đó, qua thời gian, nó đong đầy trong tôi, biến những
hồi ức về ông trở thành những kỉ niệm rất đẹp.
Có lẽ khi còn bé tôi sẽ không bao giờ quên được câu chuyện gói
mì với giá vài triệu. Chuyện đôi khi cứ như đùa nhưng nó diễn ra rất tình cờ
vào một ngày chớm thu sang. Ông tôi khi ấy là bảo vệ của chung cư, cái thuở còn
tráng kiện và muốn tìm công việc gì đó đong thêm cho bát cơm đứa cháu miếng
thịt, khúc cá. Ông bắt gặp chiếc laptop người ta bỏ quên, thế là ông đem về nhà
cất. Cả ngày tôi chơi quanh quẩn bên cái laptop, trong đầu tôi khi ấy, mặc
nhiên cái “của bỏ rơi” ấy trở thành của tôi, tôi cho những thứ mà không ai đến
nhận thì người mang “cất giùm” sẽ thành “chủ của nó”. Cái lí lẽ mặc nhiên của
đứa trẻ con nhà nghèo thèm thuồng những món đồ vật chất cao sang, và giờ, nó
tìm động lực, tìm lí do, một cú hích nào đó như việc biện minh không ai đến
nhận sẽ thành đồ của mình. Ấy thế mà sáng hôm sau, chiếc laptop đã không cánh
mà bay, hỏi thì ông chỉ đáp một câu gọn lỏn:
- Ông trả lại cho chủ nó rồi!
Trẻ con thường vô lý, nhất là với những điều nó thích. Tôi giận
dỗi ông suốt mấy ngày. Vừa giận lại vừa tiếc, tôi nghĩ rằng thiết gì phải nỗ
lực tìm chủ của nó khi không ai biết mình đã tìm được, và món ấy, tôi thèm nó
dữ lắm. Dường như biết cháu mình giận, ông lại gần tôi ngồi nói chuyện. Vào một
đêm sáng trăng, khi trên mảnh sân nhỏ chỉ còn những cái bóng in hằn của hai ông
cháu khi ngọn đèn dầu và đôi mắt của ông là hai thứ duy nhất tỏa sáng trong
đêm, ông cười vỗ đầu tôi:
- Ông biết cháu của ông không phải người tham lam, nhưng chủ của
nó cũng nghèo như chúng ta vậy. Anh ta mừng lắm khi nhận được đồ của mình, mà
bản thân ông, ông cũng thấy vui khi mang tới niềm vui cho người khác.
- Thế còn cháu? Niềm vui của cháu?
- Nếu cháu sử dụng nó - một thứ không phải của mình, và một ngày
kia, cháu mất đi thứ quan trọng nhất, không ai trả lại cho cháu, cháu có vui
không?
Nghe ông hỏi bất giác tự nhiên tôi im lặng, nỗi im lặng của một
đứa trẻ như ngộ ra một điều gì đó vừa sáng trong tim. Mấy hôm sau, anh chủ ghé
nhà cho chúng tôi vài gói mì, anh nghèo quá không có gì hơn. Hai ông cháu ăn mì
mà cứ trêu nhau, những gói mì đáng giá vài triệu, bằng cái laptop khi ấy…
Tôi ích kỉ, ích kỉ với tình thương của mình. Thời còn chưa biết
nghĩ suy, tình yêu thương tôi dành cho ông biến thành sự chiếm hữu, nên khi
nhìn thấy Linh - cháu bên ngoại của ông được ông yêu thương, tôi ganh tị. Chúng
tôi cùng tranh giành đỡ đần công việc của ông, nhưng có một lần Linh ham chơi
không giúp ông, thế là tôi lăng xăng phụ ông hết việc này đến việc kia, ông xoa
đầu tôi khen:
- Cháu tôi nay ngoan lắm! Mà không biết cái Linh đâu rồi không
giúp ông gì cả?
Được thể, tôi lớn tiếng:
- Nó đi chơi rồi ông. Công việc này phức tạp quá, ai cũng né hết
ông ạ.
Bỗng nhiên sau câu nói của tôi, ông nhìn tôi đầy buồn bã. Sự
thật, điều tôi vừa nói đúng là sự thật, nhưng nó làm ông tôi buồn. Ông tôi buồn
đến nỗi ánh mắt ông ngập tràn điều đó, ông khựng trong giây lát như mất đi một
điều gì đó, ông nhìn xa xăm rồi rảo bước làm tiếp điều dở dang. Cái giây phút
ấy trong tôi cũng như vỡ vụn, dường như chỉ một khoảnh khắc thôi mà thời gian
như ngưng đọng. Có những sự thật không cần phải nói ra, để giữ một điều gì đó
trong tim thật vẹn toàn, tuyệt đẹp. Tự nhiên tôi thấy có lỗi, chỉ vì phút giây
ích kỉ của mình, tôi đã làm điều gì đó tổn thương ông dù tôi biết rồi ông sẽ
quên nhanh thôi, và tình yêu ông dành cho cháu con luôn là vô bờ bến. Nhưng rõ
ràng, tôi đã làm người ông đáng kính của mình buồn.
Kỉ niệm cuối cùng của tôi với ông gắn với những bức ảnh. Ông hay
kể tôi nghe chuyện tình thời lính chiến của ông bà với những ước mơ xa xăm mà
ông chưa bao giờ thực hiện được.
- Ngày xưa ông đi lính, ông bà gặp nhau ở Sapa. Gớm, cái thời ấy
biết chi mà vùng ấy sau trở thành thắng cảnh. Chỉ biết những đêm tuyết trắng
ngập trời, hai người lại hẹn nhau dưới đỉnh mây mù, ấy thế mà cũng thành tình
con ạ…
Ông đưa ánh mắt trở về niềm xa xứ rồi lại tiếp:
- Sau khi lấy nhau, ông bà luôn mơ ước sẽ quay trở lại được nơi
ấy, nhưng rồi không được.
Ông kể cho tôi nghe những đêm trăng Sapa đẹp như thế nào, ông
quen bà ra sao. Và cái tình yêu thời chiến ấy hệt như bao tình yêu trong truyện
cổ tích. Ông cũng kể về một lần muốn quay lại nơi đây ra sao, nhưng rồi thời
gian cứ dần trôi, có chút tiền thì những đứa con nối tiếp nhau ra đời, miếng
cơm không đủ, kí ức về mối tình đẹp trải dài miên man qua những giấc mơ đêm và
những đêm hai người nhớ về kí ức. Rồi khi những người con trưởng thành, có lúc ông
bà muốn an hưởng tuổi già quay lại chốn xưa thì gia đình lâm vào gia biến. Nhà
cửa vườn tược bán gần hết để kiếp nợ nần nối gót ra đi. Thế rồi, bà cũng ra đi,
giấc mơ ấy chỉ còn mình ông nhớ và không còn khả năng thực hiện.
Ông bệnh. Cả gia đình quây quần bên ông những giờ phút sau cuối.
Tôi khóc hết nước mắt vì ông. Rồi như sực tỉnh, tôi chạy ngay ra phố. Lúc ông
hấp hối, tôi đưa cho ông tấm thiệp, trên đó là hình những đỉnh núi Sapa hùng vĩ
với quang cảnh tuyệt đẹp, tôi òa lên nức nở:
- Ông ơi, con luôn muốn dẫn ông quay lại nơi ấy! Mình đi thông
qua tấm thiệp này ông nhé.
Bỗng nhiên, ông nở một nụ cười. Đó cũng là nụ cười cuối cùng của
ông.
Mãi tới sau này, đôi khi tôi vẫn hay tự hỏi, liệu ngày đó, nếu
tôi cố gắng dành dụm tiền để dẫn ông đi Sapa, ông sẽ vui hơn hay khi nhìn tấm
thiệp ông sẽ vui hơn. Cũng giống như ngày đó, liệu ông sẽ vui hơn khi mặc kệ
con cháu mình nợ nần để có thể viên mãn bên bà trong những giây phút cuối cùng
của đời bà ở mảnh đất kỉ niệm ấy, hay giúp đỡ con cái bằng tất cả sức lực của
mình ông sẽ vui hơn. Nhưng câu hỏi ấy lập tức có câu trả lời, như nụ cười cuối
cùng tôi thấy từ ông vậy.
Lê Hứa Huyền Trân