Quần thể danh thắng Hòn Yến ở xã An Hòa, huyện Tuy An, cách TP Tuy Hòa (Phú Yên) 15 km về hướng bắc. Tháng 4/2018, Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch công nhận nơi đây là danh lam thắng cảnh cấp quốc gia.
Thắng cảnh nổi tiếng này chỉ nằm cách bờ vài trăm mét, được kiến tạo từ hoạt động phun trào núi lửa từ hàng triệu năm trước, tương tự gành Đá Đĩa (Phú Yên). Tháng 11/2019, UBND tỉnh Phú Yên ký kết với Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga về hợp tác nghiên cứu bảo tồn đa dạng sinh học và bảo vệ các hệ sinh thái ở địa phương này.
Trong hai năm qua, Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga đã cử 40 lượt cán bộ, chuyên gia thực hiện 6 chuyến khảo sát thực địa, nghiên cứu hệ sinh thái biển nơi đây. Trong ảnh là cụm san hô có hình như bắp cải, màu vàng nhung trải rộng hàng chục mét vuông xung quanh khu vực Hòn Yến. Ảnh: Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga.
San hô cành - Acropora ở Hòn Yến được chụp vào tháng 6/2021. Các nhà khoa học xác định khu vực phía Tây thắng cảnh này có rạn san hô với ưu thế thuộc giống Scleractinia độc đáo, độ phủ tốt và tính phong phú cao, phân bố ở độ sâu không quá 1,5 m trong khu vực đới sóng vỗ bờ. Ảnh: Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga.
Loài san hô Hải Quỳ ở Hòn Yến có tên khoa học là Anthozoa. Ảnh: Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga chụp vào tháng 5/2020.
Bà Nguyễn Thị Hồng Thái, quyền Giám đốc Sở Văn hóa thể thao và Du lịch Phú Yên, cho hay đây là danh thắng hội tụ nhiều giá trị tự nhiên từ địa chất đến hệ động thực vật, đa dạng sinh học; có giá trị về văn hóa, lịch sử; tiềm năng phát triển du lịch ven biển rất lớn. Ảnh: Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga.
Đến Hòn Yến vào những ngày đầu tháng hoặc cuối tháng mùa hè, khi thủy triều rút ra xa, "bãi san hô lộ thiên" với nhiều màu sắc rực rỡ trải rộng xung quanh tạo thành bức tranh tuyệt đẹp.
Cụm san hô nơi đây mọc trên trầm tích đá núi lửa có nhiều hình thù độc đáo. PGS.TS Nguyễn Đăng Hội, Viện trưởng Viện Sinh thái nhiệt đới (Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga), cho hay ghi nhận bước đầu, ở vùng biển Phú Yên có 122 loài san hô, riêng tại khu vực Hòn Yến và phụ cận có 22 loài thuộc 7 họ.
Những loại san hô đặc trưng nhất ở danh thắng quốc gia này là san hô mềm thuộc họ Alcyoniidae (giống Lobophytum) và san hô Lỗ đỉnh Acroporidae với đại diện là Montipora sp., Acropora spicifera.
Cỏ biển xanh tốt xung quanh Hòn Yến. Thảm cỏ biển này mở ra hệ sinh thái lý tưởng để rạn san hô nơi đây phát triển tốt. Theo ông Hội, tại khu vực Hòn Yến, rạn san hô hình thành ở mực nước nông tiêu biểu và hiếm gặp tại vùng biển Việt Nam. Các hệ sinh thái biển tại vùng biển Phú Yên có đa dạng sinh học khá cao, có nhiều loài sinh vật điển hình, đặc trưng cho khu vực. Ảnh: Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga.