Thời kỳ hậu Corona (Saigonbooks, 2021).

Sách "Thời kỳ hậu Corona".

Trong cuốn sách dày gần 250 trang với hơn 20 trang tài liệu tham khảo và nhiều biểu đồ, đồ thị, bảng số liệu này, Scott Galloway tập trung phân tích ảnh hưởng của đại dịch tác động toàn diện lên thế giới ở cả phương diện tích cực và tiêu cực, đồng thời đưa ra một vài dự đoán cơ bản có tính khái quát về thế giới sau đại dịch. Kinh tế, các tập đoàn lớn đặc biệt là các tập đoàn công nghệ, vai trò của nhà nước, chính sách phúc lợi và giáo dục đại học là những lĩnh vực được ông tập trung phân tích và dự báo.

Trong cái nhìn của Scott Galloway, đại dịch Covid-19 đã tác động trên cả bề rộng lẫn chiều sâu làm cho quy luật đào thải trở nên mạnh và rõ hơn bao giờ hết. Ở đó kẻ mạnh sẽ ngày một mạnh hơn và đại dịch trở thành cơ hội để họ gia tăng thị trường, phát triển quy mô, thu lợi nhuận lớn.

Chẳng hạn ông dẫn ra trường hợp của Apple: “Apple mất 42 năm để đạt mức giá trị 1 nghìn tỷ USD và chỉ mất 20 tuần để tăng tốc từ 1 nghìn tỷ lên 2 nghìn tỷ (từ tháng 3 đến tháng 8 năm 2020)” và nhiều trường hợp khác như Tesla, Amazon, Facebook, Google cũng tương tự….Trong khi đó các công ty nhỏ, yếu bị tụt hậu và phá sản. Ông viết “Trong khi truyền thông đang lóa mắt trước những số liệu bóng bẩy từ các công ty công nghệ lớn và công ty có chỉ số vốn hóa lớn, việc đào thải vẫn âm thầm diễn ra. Kể yếu không chỉ đơn thuần là tụt lại phía sau, mà họ còn bị loại bỏ không thương tiếc. Danh sách các doanh nghiệp phá sản dài dằng dặc và gây sốc: Neiman Marcus, J. Crew, JCPenny…”.

Giáo dục đại học, một ngành kinh doanh mà theo ông chất lượng sản phẩm không được nâng lên bao nhiêu trong khi học phí tăng vọt trong mấy thập kỉ qua cũng diễn ra cảnh tương tự. Các trường đại học danh tiếng vốn đứng tốp đầu sẽ trụ vững, thậm chí sẽ phát triển mạnh trong khi các trường đại học nhỏ, không mấy danh tiếng gặp nguy ngập về tài chính.

Không chỉ vậy, việc đại dịch Covid-19 khiến con người không thể gặp nhau trực tiếp hoặc phải hạn chế tiếp xúc đã làm cho thói quen làm việc và mô hình hoạt động của các công sở, công ty thay đổi. Mọi người phải chuyển qua làm việc tại nhà hoặc làm việc qua mạng. Scott Galloway gọi đây là “cuộc phân tán vĩ đại”. Ngay cả các bác sĩ, những người làm công việc vốn cần đến sự thận trọng tối đa gần, giờ đây cũng phải thực hiện khám và kê đơn từ xa. Sự thay đổi này là “một con dao hai lưỡi”.

Scott Galloway đã chỉ ra cái lợi và hại đến từ “cuộc phân tán vĩ đại” này: “giống như nhiều thứ khác trong đại dịch, các lợi ích lớn nhất của nó là dành cho những người vốn đã khá giả, có văn phòng tại nhà, có người giữ trẻ, hoặc có cách khác để kiếm tiền trong thời gian phong tỏa. Ngược lại, hầu hết những người thuộc tầng lớp lao động thì không thể làm việc ở nhà vì công việc của họ bị ràng buộc với cửa hàng, nhà kho, nhà máy… Và đối với những ai có thể làm việc tại nhà, họ nhờ đó mà được giải phóng khỏi việc đi lại từ nhà đến chỗ làm, khỏi phải mua cà phê văn phòng. Nhưng làm việc tại nhà cũng tạo ra những gánh nặng”. Như vậy có nghĩa là đại dịch Covid-19 đang âm thầm làm một cuộc “đảo thải” lớn đối với từng cá nhân người lao động. Sẽ có đông đảo người lao động bị cắt giảm việc làm hoặc thất nghiệp trong khi có một số ít khác sẽ có cơ hội mới.

Tác giả Scott Galloway.