Ngoài bốn mươi, chị vẫn chưa lấy chồng. Nhiều người bảo rằng chị kén
quá nên ế. Xung quanh chị bao lời xì xầm: “Nói ế vậy thôi, nhưng chưa chồng con
nên vẫn còn son, vẫn đẹp”; “Thì có đẹp, có mặn mà đằm thắm nhưng tránh sao được
cái tuổi nó đuổi xuân đi. Làm sao giấu được những nếp nhăn; những sợi tóc bạc”;
“Thời gian này lo cho thằng cháu thi tốt nghiệp, rồi chuẩn bị cho nó học đại
học mà xuống sắc thấy rõ”... Những lời ấy, chị biết nhưng chị không quan tâm.
- Nói là quyền của họ. Hơi đâu mà để ý, bớt nghe, bớt nghĩ sẽ nhẹ
đầu.
Chị hay nói với tôi như vậy. Tôi cũng chưa bao giờ thấy chị để ý mà
buồn hay để bụng mấy lời xì xào quanh chuyện muộn màng chồng con của chị. Chị
vẫn vui vẻ với mọi người, thi thoảng vẫn sôi nổi bàn chuyện chăm con nhỏ, giáo
dục giới tính khi con lớn… Không ít người cảm thương chị, một đời đa mang.
Ai không biết mới nói chị kén nên không chịu lấy chồng, chứ biết rồi
thì thương và nể chị. Một đời chị, hết chăm lo cho mẹ, lại đến các em, rồi các
cháu. Không phải tự nhiên mà mấy đứa cháu cứ quấn quýt chị, lúc nào cũng cô Hai
ơi, cô Hai ời. Chuyện gì chúng cũng thủ thỉ, cũng hỏi ý kiến chị. Và chị hạnh
phúc với điều đó.
Cha mất lúc chị là sinh viên đại học năm cuối. Ngày đó, nhận tin từ
má, chị vội vàng bắt xe về ngay mà cũng chẳng kịp nhìn mặt cha lần cuối. Chị ân
hận lắm, cứ nghĩ giá như mình học ở gần nhà thì đâu đến nỗi. Bởi vậy, học xong
chị quyết định về quê xin việc, đi làm phụ má nuôi các em. Cũng là ở gần để
tiện bề chăm sóc má. Lần đó, chị chia tay anh - mối tình đầu - trong luyến
tiếc.
Chị nhìn vào khoảng không mơ hồ trước mặt rồi thở dài. Làm sao chị
có thể bỏ má và các em; còn anh, cũng chẳng thể bỏ dở những cơ hội phát triển
sự nghiệp để theo chị. Vậy là quyết định chia tay nhau. Cũng lưu luyến, bịn rịn
nhưng có lẽ tình yêu chưa đủ sâu nên sau chia tay một thời gian, cả hai đều nhẹ
bẫng, lâu lâu vẫn liên lạc, hỏi thăm sức khỏe, công việc, như bạn bè quan tâm
nhau. Anh ấy giờ đã là trưởng khoa của trường đại học ngày xưa chị học, vợ con
đuề huề cả rồi. Cũng may không theo chị, chứ không thì...
Chị không nói nữa, mỉm cười. Ánh nắng xiên qua chậu hoa nhỏ đặt cạnh
cửa sổ, hắt vài sợi vàng tinh khôi lên mặt bàn. Chị đưa đôi bàn tay hứng lấy
những hạt nắng vàng, khẽ mỉm cười. Rồi như sực tỉnh, chị nhìn đồng hồ.
- Thôi chết, chị phải về.
- Hôm nay cuối tuần mà chị.
- Ừ, nhưng chị hứa với cu Bin sẽ về sớm với nó. Thằng lớn thì đi
chơi với đám bạn, chia tay mùa hè để chuẩn bị nhập học, xin phép tối mới về.
Tôi chợt nghĩ, chẳng biết chị còn lo cho các cháu đến bao giờ.
Chị không lấy chồng cũng phần lớn là vì các cháu. Chia tay mối tình
đầu, chị về quê xin việc, phụ mẹ lo cho hai em ăn học. Em gái lấy chồng, em
trai lấy vợ cũng một tay chị lo toan. Các em yên bề, chị nhẹ lòng. Mẹ giục chị
lấy chồng. Chị kể với tôi, mối tình thứ hai của chị kéo dài hai năm. Ngày người
ta chuẩn bị nói chuyện cưới xin thì mẹ chị bệnh nặng. Chị lại lần lữa. Cũng
may, người ta hiểu và thông cảm. Mẹ vừa khỏe lại cũng là lúc em dâu sinh đứa
thứ hai, bị băng huyết, bỏ lại con thơ chưa đầy một tháng. Rồi vài tháng sau em
trai bị tai nạn lao động, nằm một chỗ. Mẹ chị gần như ngã quỵ.
Bao nhiêu gánh nặng gia đình dồn hết lên chị. Chăm mẹ, chăm em, chăm
cháu. Nhiều lúc chị cũng không biết mình lấy đâu ra nghị lực và cả sức lực để
cáng đáng cả gia đình. Sức vóc giảm sút nhưng chị luôn nhắc nhở bản thân không
được ngã quỵ. Chị xin nghỉ làm ở cơ quan, mở một tiệm hàng xén buôn bán lặt vặt
tại nhà cho tiện việc chăm sóc gia đình. Nhớ đến mối tình thứ hai, chị lại thấy
có lỗi. Người ta cũng thương hoàn cảnh của chị, biết chẳng thể hối thúc chị làm
đám cưới trong tình huống đó, còn chị đôi khi vẫn thấy mình hơi nhẫn tâm khi
đặt người ta phía sau gia đình. Chị đề nghị chia tay khi biết mình chẳng thể
nào giữ mãi người ta cho mình, khi mà bản thân chị cũng không định được lúc nào
buông xuống những lo toan. Mẹ chị còn yếu. Em trai chị qua cơn nguy kịch nhưng
đôi chân bị liệt, ngày ngày gắn với xe lăn. Các cháu thì còn nhỏ.... Bọn chị
chia tay còn nhẹ nhàng hơn cả mối tình đầu. Cũng coi như hết duyên hết nợ.
Từ lần đó, chị chẳng còn bao giờ nghĩ đến chuyện yêu đương, lấy
chồng nữa. Chị lo cho hai đứa cháu như con của mình. Nhiều lúc tôi hay bắt gặp
chị mở điện thoại, ngắm hình tụi nhỏ. Chị cười, chìa cho tôi xem rồi vui vẻ
khoe: “Gia tài của chị đó”.
Chị xin đi làm lại khi đứa nhỏ đủ tuổi đi mẫu giáo. Tiệm hàng xén để
cho mẹ và em trai ra vào trông nom. Đến khi mẹ mất cách đây mấy năm, em trai
giục chị đi lấy chồng, em giờ có thể lo được cho bản thân, con lớn cũng đã phụ
giúp được nhiều việc. Chị làm vẻ hờn mát:
- Bộ tính đuổi chị ra khỏi nhà hay sao?
Em trai nước mắt lưng tròng:
- Đã đến lúc chị phải nghĩ cho hạnh phúc của riêng mình, chị cần có
một gia đình của riêng mình.
Chị nói:
- Vậy chứ bây giờ em thấy chị sống không hạnh phúc sao? Đây không
phải gia đình của chị sao? Hai đứa nhỏ và em là gia đình của chị. Cả nhà lúc
nào cũng khỏe mạnh, hai đứa nhỏ ngoan ngoãn, khôn lớn là hạnh phúc lớn nhất của
chị. Chuyện chồng con là duyên nợ, không cưỡng cầu được, em cũng đừng nghĩ đó
là lỗi của mình.
Đến bây giờ, chị đã ngoài bốn mươi, các cháu cũng đã lớn mà chị vẫn
không lấy chồng.
Trương Thị Thúy
Can Tho